“[Prison] relieves us of the responsibility of seriously engaging with the problems of our society, especially those produced by racism and, increasingly, global capitalism.”
― Angela Y. Davis
“[O]ver the last decades a conviction has spread that through public punishment the most disparate social problems can be resolved, as if for the most diverse illnesses the very same medicine is recommended”
– Paus Franciscus
“Het is wat mij betreft belangrijker om de slachtoffers hun rechten terug te geven dan de dader een straf te geven. Al sluit het ene het andere uiteraard niet uit.”
– F., gedetineerde student
“Wat ik wil zeggen is dat het nooit genoeg zal zijn. Het opbod met betrekking tot veiligheid heeft geen grenzen”
– F., gedetineerde student
“Hoe langer je iemand de kans ontneemt om zijn leven terug op te bouwen, te re-integeren, zijn slachtoffers te vergoeden, te leven, hoe kanslozer die persoon zich ook gaat voelen”
– T., gedetineerde student
“Een groot probleem is dat gevangenisstraf in principe ‘lege tijd’ is. Je wordt als het ware voor een aantal jaren in de diepvries gestoken en het ontdooiproces, beter gekend als het fenomeen re-integratie, wordt pas gestart kort voor de mogelijke voorwaardelijke invrijheidstelling”
– T., gedetineerde student

Over ons

De geschiedenis

Het Centrum voor Religie, Ethiek en Detentie werd eind 2014 opgericht aan de KU Leuven als het Centrum voor levensbeschouwing en detentie. Het is een samenwerkingsverband tussen de katholieke aalmoezeniersdienst in de Nederlandstalige strafinrichtingen (vzw Metanoia), het Leuvens Instituut voor Criminologie (LINC) en de Faculteit Theologie en Religiewetenschappen. Het bevindt zich op het snijvlak tussen theorie en praktijk, en tussen verschillende academische disciplines.

De oprichting van het CRED volgde op het ontijdige overlijden van Achiel Neys, die als het ware een centrum op zichzelf was.  Neys was pater Redemptorist, theoloog, criminoloog, praktijkassistent binnen het LINC en vormingsverantwoordelijke van de Nederlandstalige katholieke gevangenisaalmoezeniers. Zoveel expertise mocht niet verloren gaan. Daarom nam de aalmoezeniersdienst het initiatief voor het CRED. Pieter De Witte werd vormingsverantwoordelijke binnen de aalmoezeniersdienst maar vestigde zich tegelijk in de gebouwen van het LINC, als feitelijke oprichter van het CRED. 

Pieter nam een vliegende start. Hij werkte zich snel in binnen een nieuwe omgeving en lanceerde binnen het jaar de eerste incarnatie van de website vrijplaats.net. Hij schreef opiniebrijdagen en academische artikels, organiseerde studiedagen en begeleidde thesissen. Na een lezing in mei 2016, dronk Pieter een biertje met Geertjan Zuijdwegt, eveneens aalmoezenier en theoloog. Geertjan was geboeid door het CRED en sloot – toen nog als vrijwilliger – aan bij het boekproject dat een van de mooiste vroege verwezenlijkingen van het CRED zou worden. Op 4 juni 2016 presenteerden Geertjan en Pieter De gekooide mens. Gevangenisstraf als doorleefde realiteit (Universitaire Pers Leuven). Het werk, dat ze redigeerden samen met professor Tom Daems (LINC), bracht sleutelteksten van Achiel Neys in gesprek met het criminologisch en theologisch denken van vandaag. Op een feestelijke bijeenkomst in het Iers College werd het boek aan meer dan 150 enthousiaste aanwezigen voorgesteld.

Geertjan begon als deeltijds medewerker bij het CRED in oktober 2016. Dat jaar stond in het teken van de ontwikkeling van het service-learning vak Gevangenisstraf als doorleefde realiteit. Het idee om een vak in de gevangenis te organiseren met studenten van binnen en buiten de muren werd enthousiast onthaald door het service-learning team aan de KU Leuven. Maar binnen de bredere universiteit en binnen het gevangeniswezen vergde het heel wat overtuigingskracht en lobbywerk om zo’n radicaal project van de grond te krijgen. Toch is het gelukt, en in oktober 2017 vond de eerste editie plaats. Intussen is het vak een van de kernactiviteiten van het CRED. Elk jaar weer blijkt het vak een unieke eyeopener voor studenten en een gelegenheid voor diepgaande, kritische en creatieve reflectie over de gevangenisstraf.

Naast hun eigen vak, verzorgden Pieter en Geertjan gastlessen in verschillende programma’s aan de faculteiten Rechtsgeleerdheid en Theologie en religiewetenschappen. Bovendien groeide hun betrokkenheid bij de onderzoekslijn Herstelrecht en victimologie aan het LINC; eerst onder leiding van Ivo Aertsen, nestor van het herstelrecht in de lage landen, en sinds oktober 2019 onder leiding van de Nederlandse victimoloog Antony Pemberton. Hun academische publicaties situeren zich op de grens tussen theologie, filosofie, cultuurkritiek en criminologie. Onderwerpen zijn divers: gevangenispastoraat, het biechtgeheim, woede bij Aristoteles, herstelrecht, veiligheidsdenken en Covid-19. De rode draad is echter altijd een kritische reflectie op maatschappelijke denkbeelden en praktijken geïnspireerd door ervaring met de microkosmos van de gevangenis.

Van meet af aan fungeerde het CRED als inhoudelijke motor voor de vorming van de katholieke gevangenisaalmoezeniers. De groeiende expertise binnen theologie, filosofie en criminologie werd aangewend om interessante studiedagen te ontwerpen met uitdagende sprekers. Vanuit die expertise ondersteunde het CRED de aalmoezeniersdienst ook in haar interacties met beleidsmakers en andere spilfiguren in het gevangeniswezen. Zo vonden tijdens de vorige legislatuur verschillende ontmoetingen plaats met het kabinet van minister van justitie Koen Geens om de schrijnende situatie in de Belgische gevangenissen aan te kaarten.

Gevangenisstraf als doorleefde realiteit

CENTRUM VOOR RELIGIE, ETHIEK & DETENTIE​

Elk jaar organiseert het CRED het KU Leuven vak Gevangenisstraf als doorleefde realiteit. Binnen dit unieke project denken gedetineerde en niet-gedetineerde studenten een semester lang samen na over de vraag: wat is een goede straf? Het vak werd in 2020 genomineerd voor de onderwijsprijs van de Evens Foundation.

De geschiedenis

Het Centrum voor Religie, Ethiek en Detentie werd eind 2014 opgericht aan de KU Leuven als het Centrum voor levensbeschouwing en detentie. Het is een samenwerkingsverband tussen de katholieke aalmoezeniersdienst in de Nederlandstalige strafinrichtingen (vzw Metanoia), het Leuvens Instituut voor Criminologie (LINC) en de Faculteit Theologie en Religiewetenschappen. Het bevindt zich op het snijvlak tussen theorie en praktijk, en tussen verschillende academische disciplines.

De oprichting van het CRED volgde op het ontijdige overlijden van Achiel Neys, die als het ware een centrum op zichzelf was.  Neys was pater Redemptorist, theoloog, criminoloog, praktijkassistent binnen het LINC en vormingsverantwoordelijke van de Nederlandstalige katholieke gevangenisaalmoezeniers. Zoveel expertise mocht niet verloren gaan. Daarom nam de aalmoezeniersdienst het initiatief voor het CRED. Pieter De Witte werd vormingsverantwoordelijke binnen de aalmoezeniersdienst maar vestigde zich tegelijk in de gebouwen van het LINC, als feitelijke oprichter van het CRED. 

Pieter nam een vliegende start. Hij werkte zich snel in binnen een nieuwe omgeving en lanceerde binnen het jaar de eerste incarnatie van de website vrijplaats.net. Hij schreef opiniebrijdagen en academische artikels, organiseerde studiedagen en begeleidde thesissen. Na een lezing in mei 2016, dronk Pieter een biertje met Geertjan Zuijdwegt, eveneens aalmoezenier en theoloog. Geertjan was geboeid door het CRED en sloot – toen nog als vrijwilliger – aan bij het boekproject dat een van de mooiste vroege verwezenlijkingen van het CRED zou worden. Op 4 juni 2016 presenteerden Geertjan en Pieter
De gekooide mens. Gevangenisstraf als doorleefde realiteit (Universitaire Pers Leuven). Het werk, dat ze redigeerden samen met professor Tom Daems (LINC), bracht sleutelteksten van Achiel Neys in gesprek met het criminologisch en theologisch denken van vandaag. Op een feestelijke bijeenkomst in het Iers College werd het boek aan meer dan 150 enthousiaste aanwezigen voorgesteld.

Geertjan begon als deeltijds medewerker bij het CRED in oktober 2016. Dat jaar stond in het teken van de ontwikkeling van het service-learning vak Gevangenisstraf als doorleefde realiteit. Het idee om een vak in de gevangenis te organiseren met studenten van binnen en buiten de muren werd enthousiast onthaald door het service-learning team aan de KU Leuven. Maar binnen de bredere universiteit en binnen het gevangeniswezen vergde het heel wat overtuigingskracht en lobbywerk om zo’n radicaal project van de grond te krijgen. Toch is het gelukt, en in oktober 2017 vond de eerste editie plaats. Intussen is het vak een van de kernactiviteiten van het CRED. Elk jaar weer blijkt het vak een unieke eyeopener voor studenten en een gelegenheid voor diepgaande, kritische en creatieve reflectie over de gevangenisstraf.

Naast hun eigen vak, verzorgden Pieter en Geertjan gastlessen in verschillende programma’s aan de faculteiten Rechtsgeleerdheid en Theologie en religiewetenschappen. Bovendien groeide hun betrokkenheid bij de onderzoekslijn Herstelrecht en victimologie aan het LINC; eerst onder leiding van Ivo Aertsen, nestor van het herstelrecht in de lage landen, en sinds oktober 2019 onder leiding van de Nederlandse victimoloog Antony Pemberton. Hun academische publicaties situeren zich op de grens tussen theologie, filosofie, cultuurkritiek en criminologie. Onderwerpen zijn divers: gevangenispastoraat, het biechtgeheim, woede bij Aristoteles, herstelrecht, veiligheidsdenken en Covid-19. De rode draad is echter altijd een kritische reflectie op maatschappelijke denkbeelden en praktijken geïnspireerd door ervaring met de microkosmos van de gevangenis.

Van meet af aan fungeerde het CRED als inhoudelijke motor voor de vorming van de katholieke gevangenisaalmoezeniers. De groeiende expertise binnen theologie, filosofie en criminologie werd aangewend om interessante studiedagen te ontwerpen met uitdagende sprekers. Vanuit die expertise ondersteunde het CRED de aalmoezeniersdienst ook in haar interacties met beleidsmakers en andere spilfiguren in het gevangeniswezen. Zo vonden tijdens de vorige legislatuur verschillende ontmoetingen plaats met het kabinet van minister van justitie Koen Geens om de schrijnende situatie in de Belgische gevangenissen aan te kaarten.

CENTRUM VOOR RELIGIE, ETHIEK & DETENTIE​

Elk jaar organiseert het CRED het KU Leuven vak Gevangenisstraf als doorleefde realiteit. Binnen dit unieke project denken gedetineerde en niet-gedetineerde studenten een semester lang samen na over de vraag: wat is een goede straf? Het vak werd in 2020 genomineerd voor de onderwijsprijs van de Evens Foundation.