“[Prison] relieves us of the responsibility of seriously engaging with the problems of our society, especially those produced by racism and, increasingly, global capitalism.”
― Angela Y. Davis
“[O]ver the last decades a conviction has spread that through public punishment the most disparate social problems can be resolved, as if for the most diverse illnesses the very same medicine is recommended”
– Paus Franciscus
“Het is wat mij betreft belangrijker om de slachtoffers hun rechten terug te geven dan de dader een straf te geven. Al sluit het ene het andere uiteraard niet uit.”
– F., gedetineerde student
“Wat ik wil zeggen is dat het nooit genoeg zal zijn. Het opbod met betrekking tot veiligheid heeft geen grenzen”
– F., gedetineerde student
“Hoe langer je iemand de kans ontneemt om zijn leven terug op te bouwen, te re-integeren, zijn slachtoffers te vergoeden, te leven, hoe kanslozer die persoon zich ook gaat voelen”
– T., gedetineerde student
“Een groot probleem is dat gevangenisstraf in principe ‘lege tijd’ is. Je wordt als het ware voor een aantal jaren in de diepvries gestoken en het ontdooiproces, beter gekend als het fenomeen re-integratie, wordt pas gestart kort voor de mogelijke voorwaardelijke invrijheidstelling”
– T., gedetineerde student

Samen studeren

vorige edities

De eerste twee edities van het vak Gevangenisstraf als doorleefde realiteit vonden plaats in de gevangenis van Leuven Centraal. De derde editie werd georganiseerd in de gevangenis van Hasselt.

vorige edities

De eerste twee edities van het vak Gevangenisstraf als doorleefde realiteit vonden plaats in de gevangenis van Leuven Centraal. De derde editie werd georganiseerd in de gevangenis van Hasselt.

Bekijk de edities

Bekijk de edities

Video afspelen

Nº 1. LEUVEN CENTRAAL 2017 - 2018

Lien nam deel aan de eerste editie van het vak. Ze legt in deze korte video uit waarom zij het zo belangrijk vindt om kritisch na te denken over de gevangenisstraf. 

Alles was nieuw het eerste jaar. Natuurlijk was elke stap doordacht: het curriculum, de lesopzet, de selectiegesprekken binnen en buiten, de afspraken. Maar toch voelde het als een groot experiment. Het bleek een geslaagd experiment. Er waren ons spanningen en afvallers voorspeld, maar die waren er niet. Studenten waren open en betrokken en discussies waren levendig en diepgaand. Het was soms heftig. Maar daarvoor waren er na de lessen de legendarische debriefings in het Leuvense volkscafé Pigeon d’Or.

Tijdens de laatste sessies werkten we samen aan een eindtekst. Een soort manifest, waarin we onze gezamenlijke conclusies probeerden te vatten. Er werd geschreven, herschreven en gestemd over aanpassingen. Het resultaat boden we aan Minister van justitie Koen Geens aan op de afsluitende bijeenkomst. Door de uitgebreide media-aandacht voor het vak had die eindtekst meer weerklank dan verwacht. Ze was zelfs aanleiding voor een kamervraag aan de Minister van justitie. De tekst zelf vind je hier.

Video afspelen

Nº 1. LEUVEN CENTRAAL 2017 - 2018

Lien nam deel aan de eerste editie van het vak. Ze legt in deze korte video uit waarom zij het zo belangrijk vindt om kritisch na te denken over de gevangenisstraf. 

Alles was nieuw het eerste jaar. Natuurlijk was elke stap doordacht: het curriculum, de lesopzet, de selectiegesprekken binnen en buiten, de afspraken. Maar toch voelde het als een groot experiment. Het bleek een geslaagd experiment. Er waren ons spanningen en afvallers voorspeld, maar die waren er niet. Studenten waren open en betrokken en discussies waren levendig en diepgaand. Het was soms heftig. Maar daarvoor waren er na de lessen de legendarische debriefings in het Leuvense volkscafé Pigeon d’Or.

Tijdens de laatste sessies werkten we samen aan een eindtekst. Een soort manifest, waarin we onze gezamenlijke conclusies probeerden te vatten. Er werd geschreven, herschreven en gestemd over aanpassingen. Het resultaat boden we aan Minister van justitie Koen Geens aan op de afsluitende bijeenkomst. Door de uitgebreide media-aandacht voor het vak had die eindtekst meer weerklank dan verwacht. Ze was zelfs aanleiding voor een kamervraag aan de Minister van justitie. De tekst zelf vind je hier.

De tweede editie van het vak vond opnieuw plaats in Leuven Centraal. Het was het jaar waarin we ons onderwijs verfijnden en een aantal nieuwe ideeën uitprobeerden. We besloten om dit jaar geen eindtekst te maken. In plaats daarvan zetten we de discussiegroepen aan het werk. Op basis van de inzichten opgedaan tijdens het vak presenteerde elke groep zijn eigen plan voor een haalbare hervorming van het gevangeniswezen. Bij elke presentatie vertolkten de andere drie groepen de belangen van, respectievelijk, de gedetineerde, de minister van Justitie en de bezorgde burger (verpersoonlijkt als lezer van een niet nader te noemen dagblad). Die opdracht leverde levendige en inhoudsvolle discussies alsook het nodige vertier.

Voor de afsluitende bijeenkomst kozen we voor een beslotener format.  We interviewden Rudy Van de Voorde, directeur-generaal van het gevangeniswezen. Doordat er geen pers aanwezig was, werd het een open en eerlijk gesprek met veel ruimte voor vragen van de studenten. 

Video afspelen

Nº 2. LEUVEN CENTRAAL 2018 - 2019

Sam was een van de studenten dit jaar. Hij vertelt waarom hij het belangrijk vindt om kritisch na te denken over de gevangenis.

Video afspelen

Nº 2. LEUVEN CENTRAAL 2018 - 2019

Sam was een van de studenten dit jaar. Hij vertelt waarom hij het belangrijk vindt om kritisch na te denken over de gevangenis.

De tweede editie van het vak vond opnieuw plaats in Leuven Centraal. Het was het jaar waarin we ons onderwijs verfijnden en een aantal nieuwe ideeën uitprobeerden. We besloten om dit jaar geen eindtekst te maken. In plaats daarvan zetten we de discussiegroepen aan het werk. Op basis van de inzichten opgedaan tijdens het vak presenteerde elke groep zijn eigen plan voor een haalbare hervorming van het gevangeniswezen. Bij elke presentatie vertolkten de andere drie groepen de belangen van, respectievelijk, de gedetineerde, de minister van Justitie en de bezorgde burger (verpersoonlijkt als lezer van een niet nader te noemen dagblad). Die opdracht leverde levendige en inhoudsvolle discussies alsook het nodige vertier.

Voor de afsluitende bijeenkomst kozen we voor een beslotener format.  We interviewden Rudy Van de Voorde, directeur-generaal van het gevangeniswezen. Doordat er geen pers aanwezig was, werd het een open en eerlijk gesprek met veel ruimte voor vragen van de studenten. 

Video afspelen

Nº 3. hasselt 2019 - 2020

Charlotte nam deel aan het vak dit jaar en legt op basis van die ervaring uit waarom kritische reflectie over de gevangenis voor iedereen belangrijk is.

De derde editie van het vak had iets van de nieuwheid van het eerste jaar. Het vond namelijk plaats in een andere gevangenis. Leuven Centraal is een strafinrichting is met een tamelijk beperkt verloop, en daarom was het tijd voor een nieuwe plek. De gevangenis van Hasselt bleek bijzonder geschikt. Opnieuw vonden we een enthousiaste groep van twaalf studenten, waaronder, voor het eerst, vier vrouwelijke gedetineerden. Elke week verplaatsen we ons met bijna alle studenten van buiten per trein naar Hasselt en terug, een even plezierige als zinvolle reis. Ook dit jaar kozen we ervoor om te eindigen met groepspresentaties. Elke groep koos één probleem binnen het huidige gevangeniswezen dat ze zo helder mogelijk in kaart brachten en waarvoor ze een concrete oplossing voorstelden. Omwille van de coronapandemie kon de afsluitende bijeenkomst in maart niet doorgaan.

Video afspelen

Nº 3. hasselt 2019 - 2020

Charlotte nam deel aan het vak dit jaar en legt op basis van die ervaring uit waarom kritische reflectie over de gevangenis voor iedereen belangrijk is.

De derde editie van het vak had iets van de nieuwheid van het eerste jaar. Het vond namelijk plaats in een andere gevangenis. Leuven Centraal is een strafinrichting is met een tamelijk beperkt verloop, en daarom was het tijd voor een nieuwe plek. De gevangenis van Hasselt bleek bijzonder geschikt. Opnieuw vonden we een enthousiaste groep van twaalf studenten, waaronder, voor het eerst, vier vrouwelijke gedetineerden. Elke week verplaatsen we ons met bijna alle studenten van buiten per trein naar Hasselt en terug, een even plezierige als zinvolle reis. Ook dit jaar kozen we ervoor om te eindigen met groepspresentaties. Elke groep koos één probleem binnen het huidige gevangeniswezen dat ze zo helder mogelijk in kaart brachten en waarvoor ze een concrete oplossing voorstelden. Omwille van de coronapandemie kon de afsluitende bijeenkomst in maart niet doorgaan.